In een modern aangeklede versie van het Communistisch Manifest staat te lezen dat de kapitalisten méér lessen uit het Manifest hebben getrokken dan de proletariërs zelf. Dat klinkt misschien vreemd, maar het klopt.

Henry Ford is daar een goed voorbeeld van. Hij combineerde massaproductie met hogere lonen, zodat arbeiders niet alleen de auto maakten maar hem ook konden kopen. Voor velen begon zo de droom van een beter leven. Voor Marx en Engels daarentegen zou die droom een nachtmerrie zijn geweest.

Waarom? Omdat de arbeidersklasse door dit systeem meer gebonden raakte aan banken, leningen en consumptie. De strijdkracht verminderde, terwijl de kapitalistische logica diep in de hoofden van de arbeiders doordrong. De vrijheid leek groter, maar de ruimte voor revolutie werd kleiner.

De middenklasse groeide, maar verloor het revolutionaire bewustzijn. Ondertussen bleef de rijkdom van het Westen gebouwd op kolonisatie, uitbuiting en vernietiging.

Daarom zeg ik: “Voor de auteurs van het Manifest kon die droom alleen maar een nachtmerrie zijn.”

Marx waarschuwde al: het kapitalisme vernietigt zowel de natuur als de werkende mens. En hoe groter de winsten, hoe meedogenlozer de kapitalisten worden.

We moeten als arbeidersbeweging eerlijk naar onszelf kijken en klare wijn schenken. Alleen dan kunnen we vooruit.